Wybierz klasę:

Klasa III

Dziecko w klasie III wchodzi w 10 rok życia. W jego rozwoju zachodzą bardzo ważne zmiany, które w pedagogice waldorfskiej nazywamy progiem bądź kryzysem 9/10 roku życia, tzw. rubikonem (Rudolf Steiner porównał ten krok w rozwoju dziecka do przełomowego zdarzenia z życia Juliusza Cezara – przekroczenia granicznej rzeki Rubikon), a także "wygnaniem z dziecięcego raju". Do tej pory dziecko żyło w pełnej harmonii i jedności ze światem, który – okryty płaszczem fantazji – był jak biblijny rajski ogród: piękny, baśniowy, szczęśliwy. Teraz dziecko odkrywa rzeczywistość. Świat traci dla niego swój blask, staje się szary, smutny, mniej przyjazny. Zaczyna dystansować się od swojego otoczenia, postrzega siebie jako kogoś, kto nagle stanął wobec zupełnie obcego świata. To jest dla dziecka dramatycznym, wręcz bolesnym przeżyciem, ale jednocześnie ważnym krokiem w samoświadomości: "Tu jestem ja, a tam jest świat". Dziecko zaczyna pojmować, że istnieje świat wewnętrzny i zewnętrzny.

Głównym zadaniem nauczyciela i wychowawcy jest w tym okresie pomaganie dziecku w odnalezieniu się w nowej, niebaśniowej rzeczywistości, pomaganie mu w odbudowywaniu zaufania do otoczenia, pokazywanie piękna świata.

Bardzo pomocne w tym są historie ze Starego Testamentu, które w subtelny sposób korespondują ze stanem duszy dziecka. Tkwi w nich ogromna siła moralna. Słuchając tych opowieści, dziecko dostrzega, że wychowawca zna wartości i wzory wyższe niż on sam i kieruje się nimi w życiu. Z kolei cykle przedmiotowe poświęcone uprawie roli, budowie domu
i starym rzemiosłom stanowią "bramy", przez które dziecko "wraca" do świata zewnętrznego – świata ludzi
i przyrody. Nauczyciel pokazuje, jak pracowali ludzie dawniej, co na zawsze odeszło w przeszłość, a co jest ponadczasowe. Czynności rzemieślnicze są proste, zrozumiałe i stanowią dobre przygotowanie do omawiania skomplikowanych procesów technicznych w starszych klasach. Niezmiernie ważne jest przy tym, aby dziecko mogło tych czynności praktycznie doświadczyć.

Inną pomocą do przezwyciężenia przez dziecko wewnętrznego kryzysu jest pierwszy świadomy kontakt z gramatyką, o której Steiner mówił, że wzmaga wewnętrzną stałość i jest "rodzajem wewnętrznego szkieletu duszy". Kiedy dziecko poznaje struktury języka, staje się świadome wielkiego związku, który obejmuje wszystkich ludzi posługujących się tym samym, co ono, językiem.

Na lekcjach matematyki w klasie III dziecko m. in. doskonali swoje umiejętności z zakresu czterech działań, uczy się liczyć sposobem pisemnym, kształtuje umiejętności związane z mierzeniem i ważeniem; posługując się metrem i wagą doświadcza, że jest częścią świata.

Na lekcjach rysowania form – po wyćwiczeniu w klasie II symetrii osiowej – dziecko zajmuje się teraz symetriami "asymetrycznymi". Rozwija wyczucie formy poprzez rysowanie skomplikowanych form zachodzących na siebie, pętelkowych, krzyżujących się, form łączących symetrię horyzontalną, wertykalną i diagonalną. Takie ćwiczenia kształtują zdolność wyobrażania sobie przestrzeni, co pomaga dziecku przygotować się do rysunku geometrycznego.

Prace malarskie, inspirowane tematyką poszczególnych cykli, stają się coraz bardziej obrazami, a nie – jak dotąd – ćwiczeniami kolorystycznymi.

W klasie III dziecko doskonali swoje umiejętności robienia na drutach i na szydełku. Główną pracą powinna być czapka – pierwszy element ubrania, a zarazem symbol zamknięcia się "raju dziecięcego".