Klasa IX (1 LO)

Uczeń 1 klasy liceum (15 lat) dochodzi w rozwoju do takiego momentu, w którym jego wewnętrzne życie uczuciowe, poszukując niezależności, może przyjmować ekstremalne formy.

Młody człowiek radykalnie dystansuje się nie tylko od poczucia, że żyje w bezpiecznym i pewnym świecie (jakie daje mu zarówno rodzina, jak i dziecięca niewinność), ale także od tego, czego się dotąd nauczył. Myślenie, uczucie i wola często są ze sobą w zupełnej sprzeczności. Gwałtownie domaga się swojej emocjonalnej niezależności przy niemal dziecinnej chęci oparcia się na dorosłym i potrzebie emocjonalnego komfortu.

Z drugiej strony, przejawia silną wolę zaangażowania się w życie, która potrzebuje równie silnych, nadających jej kierunek ideałów. Uczeń 1 klasy poszukuje i potrzebuje klarownych wyjaśnień, pełnego sympatii zrozumienia ze strony dorosłych i dużej dozy serdecznego humoru, który niczym balsam łagodzi sprzeczności występujące w życiu i sprawia, że stają się one bardziej znośne.

Sytuację ucznia rozpoczynającego liceum możemy ująć następująco:

• budzi się w nim ostra logika i potencjał myślowy, które wymagają zdystansowania się od siebie samego i innych ludzi;
• poszukuje równowagi miedzy intelektem, emocjami i wolą kierowaną przez popędy;
• doświadcza wyższego ideału człowieczeństwa;
• poszukuje nowej harmonii ze światem.

Klasa X (2 LO)

Uczeń 2 klasy (16 lat) często po wakacjach pojawia się w szkole wyraźnie odmieniony. Poprzednie usposobienie, często pełne niepokoju i burzliwych nastrojów, ustępuje miejsca pragnieniu poznania faktów, informacji i szczegółów, co wymaga od niego prawdziwego intelektualnego zaangażowania.

Poprzednio uczniowie byli zazwyczaj usatysfakcjonowani, gdy dowiadywali się, jak jest; teraz chcą wiedzieć, skąd wiemy, że tak jest. Innymi słowy, szukają nie tylko informacji, ale głębszego zrozumienia. Dlatego za każdym pytaniem „Co?” stoi pytanie „Jak?”, pytanie o genezę. Jak rzeczy stały się takimi, jakimi są? Przede wszystkim zaś chcą wiedzieć, jaki jest związek faktów z nimi samymi.

W tym wieku młodzi ludzie silnie doświadczają swojego „ja”, wydając ostre sądy formułowane pod wpływem sympatii lub antypatii, szczególnie na temat konwencjonalnego świata rodziców, autorytetów, rutyny i zasad.

O ile 1 klasa była ciągle jeszcze rozświetlana blaskiem pozostałym po okresie, w którym “świat był dobry” to w 2 klasie światło to zanika całkowicie. Jest to jeden z najbardziej decydujących momentów w całym procesie stawania się dorosłym człowiekiem. Pojawiła się indywidualność, której teraz grozi poważne niebezpieczeństwo rozproszenia się. Bardzo silna jest pokusa ucieczki w wewnętrzną lub zewnętrzną emigrację, ucieczki od świata pełnego wyzwań, pokusa kurczowego trzymania się tego, co w dzieciństwie dawało pewność, chronienia się przed światłem dnia.

Klasa XI (3 LO)

Podczas gdy zainteresowanie ucznia 1 klasy jest silnie skierowane na zewnątrz, na świat, a ucznia 2 klasy ogniskuje się na świecie wewnętrznym, to uczeń 3 klasy zainteresowany jest syntezą obu tych kierunków, czyli dogłębnym zrozumieniem swojego miejsca w świecie.

Młody człowiek w tym wieku chce zrozumieć zasady, które określają nie tylko życie wewnętrzne i jego konfiguracje, ale także konfiguracje szerokiego świata. Jest to kwestia odnalezienia równowagi między tym, co wewnątrz, a tym, co na zewnątrz.

Ta równowaga jest szczególnie istotna w życiu społecznym. Świadomość́ społeczna budzi się wraz ze zdolnością do empatii wobec drugiego człowieka. To, co poprzednio w tak ostry sposób przeżywało się we własnej duszy, można rozpoznać u innych. Teraz zaczynają się odsłaniać głębsze wymiary życia. Młoda osoba musi wewnętrznie dojść do ładu z pozorem i rzeczywistością, z tym, co zostaje wypowiedziane, i tym, co ma się na myśli.

Zadaniem siedemnastolatka jest przede wszystkim odnalezienie własnej drogi, podejmowanie osobistych i wiążących decyzji, branie pod uwagę wszelkich konsekwencji swoich działań.  

Wybory, jakich trzeba dokonać, ujawniają najbardziej charakterystyczne doświadczenie tego wieku – przeżywanie wątpliwości.

Klasa XII (4 LO)

Uczeń 4 klasy poszukuje ogólnego oglądu, w którym mógłby pogodzić dwie przeciwstawne siły, które stopniowo ujawniały się dzięki temu wszystkiemu, czego się uczył – chodzi mianowicie o napięcie powstające między postępującą indywidualizacją i stale rosnącą świadomością globalną.

Te dwie tendencje będą się ujawniały podczas studiowania nauk przyrodniczych i humanistycznych oraz w trakcie praktycznych doświadczeń.
Program nauczania prowadzi do odkrywania wewnętrznych i zewnętrznych związków i korelacji między ważnymi zjawiskami w świecie. Można się spodziewać, że uczniowie nauczą się odnajdować własny wewnętrzny związek z treściami, które poznawali.

Teraz pytanie, które w nich powstaje, ma odwrotny kierunek. To nie jest już pytanie: „Jak świat wpływa na moje życie?”, lecz: „Jak ja mogę wpływać na świat?”. Zadając to pytanie, trzeba uwzględnić bardzo konkretne warunki ekonomiczne, społeczne i te dotyczące życia osobistego, polityki czy nauki.

„Jestem pionkiem czy królem, rozgrywającym czy widzem? Gdzie jest moje miejsce w świecie?”.